decoration

Transfer zawodnika na przykładzie regulacji FIFA

transfer-zawodnika-na-przykladzie-regulacji-fifa decoration

Za nami kolejne tzw. okno lub okienko transferowe (z angl. Transfer window) w światowym i europejskim futbolu. Komercjalizacja sportu, a co za tym idzie rosnący profesjonalizm powodują, iż sport, a w europejskich warunkach w szczególności piłka nożna, przestały być tylko widowiskiem opartym na współzawodnictwie, ale stały się osobną gałęzią biznesu, w którą inwestowane są coraz większe pieniądze. Dość powiedzieć, iż niemniejsze emocje niż wyniki sportowe zaczęły budzić właśnie „transfery” zawodników.

 

Mając na uwadze, że relacjonowaniem wydarzeń sportowych i około sportowych zajmują się ludzie, którzy przyzwyczajeni są do śledzenia i relacjonowania współzawodnictwa, tak i w tym przypadku – okna transferowego – wskazany musiał zostać zwycięzca. I tak, branżowi specjaliści mieli w zwyczaju ustawianie na piedestale drużyny, która w ich przekonaniu pozyskała zawodników prezentujących najwyższy poziom sportowy, ewentualnie tej, która poprzez pozyskanie nowych zawodników zanotowała największy wzrost jakości w stosunku do kadry z poprzedniego sezonu. W tym jednak roku, dość powszechnie przyjęto, iż palma pierwszeństwa nie należy się konkretnej drużynie, ale konkretnej osobie, a mianowicie Jorge Mendesowi – portugalskiemu agentowi piłkarskiemu, który uczestniczył w transakcjach związanych ze zmianą barw klubowych zawodników, których łączna suma przekraczała 250 mln Euro. Warto więc przybliżyć kwestię zmiany klubu przez zawodnika i prawne aspekty umów transferowych.

 

Umowa tzw. transferowa zwana jest potocznie umową kupna albo sprzedaży zawodnika. Określenie to jest tyleż mylące co niewłaściwe. Po pierwsze prowadzi do pewnego uprzedmiotowienia zawodnika, który wedle wskazanej nomenklatury jest towarem znajdującym się w obrocie. Owszem, wynika to raczej z ogólnej tendencji do nazywania sprzedażą wielu umów, nawet tych nazwanych wprost w kodeksie cywilnym lub innych aktach prawnych inaczej, co jednak bardziej istotne, zważywszy na charakter niniejszego artykułu, w procesie zmiany przynależności klubowej zawodnika nie dochodzi do sprzedaży, a umowa transferowa ma zupełnie inny charakter prawny.

 

Regulacje dotyczące zmiany barw klubowych przez zawodników w znanym nam obecnie kształcie są pokłosiem słynnego już postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich 1)obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zakończonego wyrokiem z 15 grudnia 1995 roku tzw. „sprawy Bosmana” 2)C 415/93. Z uwagi na fakt, iż omówienie tego rozstrzygnięcia wymaga osobnego opracowania, na potrzeby niniejszego wpisu należy zaznaczyć jedynie, iż Trybunał zakwestionował regulacje związków sportowych uzależniające możliwość zmiany przez zawodnika pracodawcy (klubu) po wygaśnięciu kontraktu od zapłaty ekwiwalentu za transfer, wyszkolenie oraz promocję, a także za niezgodne z przepisami wspólnotowymi uznał ograniczenia ustanowione przez stowarzyszenia sportowe, zgodnie z którymi w meczach rozgrywanych w organizowanych przez nie zawodach kluby piłkarskie mogą wystawić do gry na boisku jedynie ograniczoną liczbę piłkarzy zawodowych będących obywatelami innych państw członkowskich. Zapoczątkowało to negocjacje prowadzone pomiędzy Komisją Europejską, a FIFA i UEFA, które zakończyły się podpisaniem 5 marca 2001 roku porozumienia dotyczącego nowego systemu transferowego w piłce nożnej. Efektem tego porozumienia jest Regulamin z 13 października 2003 roku w sprawie Statusu i Transferu Zawodników (dalej jako „RSTP”) 3)Regulations of the Status and Transfer of Players.

 

Jak więc wygląda zmiana klubu przez zawodnika? Nie da się odpowiedź na to pytanie bez przybliżenia chociażby w najmniejszym stopniu regulacji związanych z samym zatrudnianiem zawodników. Na wstępie należy podkreślić, iż piłkarzy zgodnie z art. 2 ust. 1 RSTP dzieli się na amatorów i zawodowców. Zawodowiec ma swoją legalną definicję, znajdującą się w art. 2 ust. 2 RSTP, która stanowi, iż zawodowiec jest zawodnikiem posiadającym pisemną umowę z klubem oraz otrzymującym wynagrodzenie za grę w piłkę nożną przewyższające koszty jakie w związku z grą faktycznie ponosi 4)A professional is a player who has a written contract with a club and is paid more for his footballing activity than the expenses he effectively incurs.

 

All other players are considered to be amateurs. Amatorami są natomiast wszyscy pozostali zawodnicy, niespełniający powyższych warunków, a więc tacy, którzy otrzymują od klubu jedynie zwrot wydatków jakie ponoszą w związku z uprawianiem piłki nożnej. Jest to, o tyle istotne, iż dalsze przepisy RSTP różnicują sytuacje prawną amatorów i zawodowców. Ze względu na tematykę niniejszego wpisu skupimy się jednak na regulacjach dotyczących zawodowców. Jak wynika z przytoczonych przepisów piłkarz zawodowiec ma podpisaną umowę z klubem, którego barwy reprezentuje.

 

Co istotne, zgodnie z art. 18 ust. 2 RSTP 5)The minimum length of a contract shall be from its effective date until the end of the season, while the maximum length of a contract shall be five years umowa zawarta z klubem zasadniczo może zostać zawarta jedynie na czas określony, maksymalnie na 5 lat i nie krócej niż do końca sezonu od momentu jej wejścia w życie. Jeżeli jednak zawodnik nie ukończył 18 roku życia maksymalny okres na jaki zawarty może zostać jego umowa wynosi 3 lata 6)Art. 18. Ust 2. RSTP in fine. Zawodnik, który jest związany kontraktem zawodniczym z jednym klubem chcąc przenieść się do innego zespołu, który jest zainteresowany jego zatrudnieniem musi więc obowiązującą umowę rozwiązać, nie może być bowiem stroną dwóch obowiązujących umów zawodniczych. Sam proces składania ofert zawodnikom posiadającym przynależność klubową również został uregulowany.

 

Klub chcący zatrudnić zawodnika związanego umową z innym klubem musi zwrócić się pisemnie bezpośrednio najpierw do klubu zawodnika, a dopiero później może złożyć ofertę samemu zawodnikowi 7)Art. 18 ust. 2 RSTP (chyba, że zawodnikowi pozostało 6 lub mniej miesięcy do wygaśnięcia umowy). Co oczywiste, klub zatrudniający zawodnika przedstawiającego odpowiedni poziom sportowy, za podpisanie kontraktu z którym zapłacono innemu klubowi i/lub menadżerowi zawodnika nie jest skłonny do wyrażenia zgody na transfer i rozwiązanie umowy z zawodnikiem bez zapewnienia sobie odpowiednich profitów.

 

Te profity to m. in. suma transferowa, która w istocie stanowi rodzaj wynagrodzenia, za to, że klub godzi się rozwiązać umowę z zawodnikiem. Transfer przebiega więc etapowo; najpierw klub zainteresowany pozyskaniem zawodnika zobowiązany jest wystąpić na piśmie do aktualnego klubu zawodnika, zanim przystąpi do rozmów z samym sportowcem. Następnie zawodnik i potencjalny przyszły klub ustalają warunki m. in. finansowe przyszłego zatrudnienia – należy podkreślić, iż zgoda samego zawodnika na transfer jest warunkiem koniecznym (sine qua non) zmiany barw klubowych. Następnie, jeżeli strony (zawodnik i potencjalny przyszły klub) osiągną porozumienie, klub zainteresowany zatrudnieniem zawodnika i jego obecny klub przystępują do negocjacji celem ustalenia warunków zmiany barw klubowych, a przy tym sumy transferowej. Po osiągnięciu kompromisu podpisywana jest umowa pomiędzy nowym, a starym klubem zawodnika tzw. umowa transferowa, porozumienie między starym klubem, a zawodnikiem o rozwiązaniu kontraktu oraz umowa pomiędzy nowym klubem, a zawodnikiem określająca warunki jego zatrudnienia.

 

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż umowa dotycząca zmiany barw klubowych przez zawodnika przyjmuje postać odstąpienia i jest dwustronnie zobowiązująca. Klub zatrudniający zawodnika, zobowiązuje się do rozwiązania za porozumieniem stron umowy ze swoim zawodnikiem, w zamian za co klub pozyskujący zawodnika zobowiązuje się do zapłaty na rzecz klubu odstępującego sumy transferowej. W rzeczywistości nie dochodzi więc do sprzedaży, chociażby ze względu na brak przedmiotu zdatnego do bycia przedmiotem umowy sprzedaży, a jedynie do rozwiązania jednej umowy zawartej na czas określony i podpisania następnej, a klub rozwiązujący umowę otrzymuje za rozwiązanie rekompensatę.

 

Procesowi zmiany barw klubowych przez zawodnika poświęcone będą kolejne wpisy i przy tej okazji poruszona będzie kwestia powiązanych z transferem zagadnień, w tym kwestie ekwiwalentu za wyszkolenie jak również mechanizmu solidarności.

 

Fot. martha_chapa95 / photo on flickr  CC BY 2.0

 

  1. obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  2. C 415/93
  3. Regulations of the Status and Transfer of Players
  4. A professional is a player who has a written contract with a club and is paid more for his footballing activity than the expenses he effectively incurs. All other players are considered to be amateurs
  5. The minimum length of a contract shall be from its effective date until the end of the season, while the maximum length of a contract shall be five years
  6. Art. 18. Ust 2. RSTP in fine
  7. Art. 18 ust. 2 RSTP