Przesunięcie zawodnika do rezerw.
Aktualnie przed Izbą do spraw rozwiązywania sporów sportowych Polskiego Związku Piłki Nożnej toczy się postępowanie z wniosku Radosława Cierzniaka, zawodnika Wisły Kraków, który zwrócił się do Izby o rozwiązanie kontraktu z winy klubu. Korzystne dla zawodnika rozstrzygnięcie w tym sporze może wpłynąć politykę kadrową polskich klubów. Dlaczego? O tym w dzisiejszym wpisie.
Przybliżając nieco sprawę, zawodnik Wisły Kraków związany jest z drużyną kontraktem, który wygasa z końcem czerwca bieżącego roku. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami 1)§ 21 ust. 5 Uchwała nr VIII/124 z dnia 14 lipca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie statusu zawodników oraz zasad zmian przynależności klubowej, art. 4 ust. 2 lit. c Uchwała z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej minimalne wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej zawodnik może podpisać kontrakt z innym klubem jeżeli jego kontrakt lub deklaracja gry amatora wygasły lub wygasną w ciągu sześciu miesięcy. Od stycznia bieżącego roku zawodnik miał więc prawo do podpisania umowy z innym klubem, z którego to prawa skorzystał i związał się kontraktem z Legią Warszawa. Niedługo po tym jak fakt podpisania nowej umowy został upubliczniony, zawodnik został przesunięty do drużyny rezerw.
Przesunięcie zawodnika, który odmówił przedłużenia kontraktu lub związał się kontraktem z innym klubem nie jest w polskiej rzeczywistości (i nie tylko polskiej) zjawiskiem nowym. Tylko w aktualnie trwającym okresie transferowym poza wspomnianym wyżej piłkarzem również kilku innych zawodników z Ekstraklasy trafiło do drugiego zespołu (m. in. Flavio Paixao), z tymże w większości przypadków klubom udało się porozumieć i zawodnicy byli transferowani pomiędzy drużynami.
Wzmianki wymaga fakt, iż niedawno Izba do spraw rozstrzygania sporów sportowych rozpatrywała sprawę z wniosku piłkarza Jagiellonii Białystok, który domagał się rozwiązania umowy, twierdząc, iż jego przesunięcie do rezerw było pokłosiem odmowy przedłużenia kontraktu. Jak wynika jednak z relacji prasowych, we wspomnianej sprawie Izba nie podzieliła stanowiska zawodnika, uznając że przesunięcie go do drużyny rezerwowej było uzasadnione względami sportowymi (orzeczenie nie jest ostateczne). Izba nie rozstrzygnęła więc istoty problemu, a więc nie odniosła się do kwestii legalności przesunięcia zawodnika do drużyny rezerw, gdy decyzja ta nie znajduje oparcia w formie sportowej piłkarza lub kondycji fizycznej. Jeżeli więc, we wspomnianym na wstępie sporze, Izba ustali, że zawodnik został przesunięty do rezerw „za karę”, w związku z podpisaniem umowy z innym klubem, będzie musiała rozstrzygnąć czy klub działał zgodnie z przepisami czy też prawa zawodnika naruszył. Jak ta kwestia wygląda w świetle obowiązujących przepisów?
Należy zwrócić uwagę na przepisy Uchwały z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej – minimalne wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej Art. 6 ust. 4:
Kontrakt powinien zawierać:
(..)
c. zapewnienie Zawodnikowi warunków do podnoszenia kwalifikacji sportowych, w szczególności poprzez umożliwienie mu uczestniczenia w treningach zespołowych, chyba że odmienny sposób podnoszenia kwalifikacji sportowych Zawodnika byłby podyktowany uzasadnionymi obiektywnymi przyczynami sportowymi,h. zobowiązanie Klubu do przestrzegania przepisów dotyczących praw człowieka, w tym prawa do swobodnej wypowiedzi Zawodnika w zakresie nie wykraczającym poza ochronę swojego słusznego interesu oraz zakazu dyskryminacji Zawodnika;
art. 8
10. Każdej ze Stron przysługuje prawo skierowania wniosku do Izby o rozwiązanie Kontraktu z winy jednej ze Stron lub z przyczyn niezawinionych przez Strony, w innych przypadkach niż wskazane w ust 3-5. Rozpoznając sprawę Izba w każdym przypadku indywidualnie ocenia czy w danej sprawie doszło do rażącego naruszenia przez Klub lub Zawodnika obowiązków kontraktowych. Rozwiązanie kontraktu następuje z dniem prawomocnego rozstrzygnięcia Izby, chyba że orzeczeniu wydanemu w pierwszej instancji zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności.
11. Wniosek, o którym mowa w ust. 10 może być złożony w szczególności przez Zawodnika:
a. którego Klub zobowiązuje do treningów indywidualnych w sytuacji, gdy takie treningi nie są uzasadnione względami medycznymi lub obiektywnymi względami szkoleniowymi;
Przepisy uchwały wśród obowiązków klubu wymieniają zobowiązanie do zapewnienia zawodnikowi podnoszenia kwalifikacji sportowych. Jak należy interpretować ten przepis? Czy jedynie jako zobowiązanie klubu do zapewnienia zawodnikowi bazy treningowej czy szerzej jako prawo piłkarza do rozwoju osobistego i rozwijania talentu?
W orzecznictwie Izby ds. rozwiązywania sporów FIFA za ugruntowany można uznać pogląd, iż w katalogu podstawowych praw zawodnika mieści się nie tylko prawo do terminowego otrzymywania wynagrodzenia, ale również uczestniczenia w treningach i rywalizacji z pozostałymi zawodnikami zespołu (patrz uzasadnienie decyzji z 27 lutego 2014 r. We wskazanej decyzji Izba rozpatrywała sprawę zawodnika, którego klub nie zgłosił do rozgrywek). Jednocześnie w orzeczeniach wskazywano również, iż klub ma prawo do skierowania zawodnika do zespołu rezerw jeżeli jest to niezbędne dla przygotowania zawodnika (patrz uzasadnienie decyzji 28 marca 2014 r.). W orzecznictwie Trybunału arbitrażowego ds. Sportu, rozpatrującego odwołania od decyzji Izby ds. Rozwiązywania Sporów FIFA, wyrażony został pogląd, iż wyrejestrowanie zawodnika z pierwszego zespołu (w świetle przepisów prawa szwajcarskiego, stosowanych pomocniczo przy rozstrzyganiu spraw przed Trybunałem) może stanowić naruszenie jego dóbr osobistych.
Wypracowano też podstawowe kryteria, które powinny być badane przy ocenie czy przesunięcie do rezerw było zgodne z prawem. Sprowadzono je do następujących pytań:
• Dlaczego zawodnik został przesunięty do drugiego zespołu?
• Czy zawodnik otrzymuje pełne wynagrodzenie w zespole rezerw (wynikające z kontraktu)?
• Czy zawodnik został przesunięty do zespołu rezerw czasowo czy trwale?
• Czy zawodnicy drugiego zespołu korzystają z takich samych udogodnień jak zawodnicy podstawowej kadry?
• Czy w kontrakcie zastrzeżono wprost możliwość przeniesienia zawodnika do rezerw?
• Czy zawodnik trenuje indywidualnie czy z zespołem?
Ten sam Trybunał, w sprawie Erik Salkic vs Football Union of Russia (i Arsenal Tuła) wyraził pogląd, iż czasowe przesunięcie zawodnika do rezerw (w czasie gdy nie odbywają się oficjalne mecze) może zostać uznane za naruszenie umowy, nawet jeżeli nie skutkuje utratą części zarobków, ale nie uzasadnia rozwiązania umowy.
Wracając do polskich regulacji, uchwała o minimalnych wymogach dla kontraktów piłkarskich wymienia w sposób enumeratywny sytuacje, gdy kontrakt piłkarski może zostać rozwiązany jednostronnie przez oświadczenie woli (więcej TUTAJ). Jednocześnie przyznaje stronom kontraktu piłkarskiego uprawnienie do występowania z wnioskiem do Izby o wcześniejsze rozwiązanie kontraktu z winy (lub bez) jednej ze stron. Wymienia nawet przykładowe sytuacje mogące być podstawą do rozwiązania umowy, a wśród nich zobowiązanie zawodnika do treningów indywidualnych pomimo, iż nie jest to uzasadnione względami sportowymi. Obecnie nie ma więc wątpliwości, iż kierowanie na treningi indywidualne mające charakter sankcji dla zawodnika, są sprzeczne z przepisami PZPN i piłkarz może w takiej sytuacji skutecznie domagać się rozwiązania umowy z winy klubu. A co z przesunięciem do rezerw, czy w takiej sytuacji piłkarz może skutecznie domagać się rozwiązania kontraktu?
Moim zdaniem, można posiłkować się tu kryteriami wypracowanymi w orzecznictwie FiFA i Trybunału, a więc przede wszystkim badać cel jaki przyświecał przesunięciu zawodnika do drugiego zespołu. Jeżeli dowody w konkretnej sprawie wskazują 2)a szczególnie istotna może tu być koincydencja czasowa pomiędzy powzięciem przez klub wiadomości o podpisaniu kontraktu z innym zespołem lub złożeniu deklaracji o nieprzedłużeniu wygasającej umowy a przesunięciem do drugiego zespołu, iż zawodnik został przeniesiony do rezerw, tylko dlatego, że nie spełnił oczekiwań klubu względem jego dalszego zatrudnienia to, uznając prawo piłkarza do podnoszenia swoich umiejętności, należy moim zdaniem jednoznacznie opowiedzieć się za możliwością rozwiązania umowy z winy klubu. Powielając argumentacje przedstawianą w orzecznictwie trybunału i uwypuklającą fakt, iż kariera profesjonalnego sportowca jest stosunkowo krótka, przyzwolenie na „karanie” zawodnika przez klub za korzystanie z jego uprawnień (prawo do podpisania kontraktu z nowym pracodawcą na 6 miesięcy przed wygaśnięciem umowy), stałoby w sprzeczności z celem , dla którego przepisy o umowach pomiędzy zawodnikami a klubami zostały wprowadzone.
Oczywiście nie przesądzam, jak zakończy się sprawa przedstawiona na wstępie, uważam jednak, iż jeżeli zawodnikowi uda się udowodnić, że klub przesunął go do rezerw z powodu podpisania przez niego umowy z konkurentem, to rozstrzygnięcie powinno okazać się korzystne dla zawodnika. A jeżeli tak się stanie, to trwające właśnie okno transferowe może być ostatnim, w którym „zsyłka” do rezerw będzie narzędziem negocjacyjnym, służącym podbiciu opłaty transferowej.
Fot: Konrad Karlsson via Foter.com / CC BY-ND
- § 21 ust. 5 Uchwała nr VIII/124 z dnia 14 lipca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie statusu zawodników oraz zasad zmian przynależności klubowej, art. 4 ust. 2 lit. c Uchwała z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej minimalne wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej
- a szczególnie istotna może tu być koincydencja czasowa pomiędzy powzięciem przez klub wiadomości o podpisaniu kontraktu z innym zespołem lub złożeniu deklaracji o nieprzedłużeniu wygasającej umowy a przesunięciem do drugiego zespołu